ابعاد حضور زنان در نهضت عاشورا
با نگاهي به تاريخ عاشورا، مشاهده مي‌شود كه زناني كه در صحنه‌هاي كربلاحضور داشتند با به عهده گرفتن نقش‌هاي گوناگون، اين نهضت را ماندگاركردند. در واقع‌درس‌هاي آموزنده اين نهضت كه بانوان فداكار ا´ن را عرضه كردند، هركدام اين واقعيت راآشكار مي‌كند كه نيمي از تاريخ وقايع عاشورا را زنان به دوش كشيده‌اند. از جمله ابعادآموزندة اين حضور مي‌توان به موارد زير اشاره نمود:
ـ مشاركت زنان در جهاد: شركت در جبهة پيكار و همدلي و همراهي با نهضت‌مردانة امام حسين و مشاركت در ابعاد مختلف آن از جلوه‌هاي اين حضور است. چه‌همكاري «طوعه» در كوفه با نهضت مسلم، چه همراهي همسران برخي شهداي كربلا،چه اعتراض و انتقاد برخي همسران سپاه كوفه به جنايت‌هاي شوهرانشان، مثل«زن‌خولي».
ـ آموزش صبر: روحية مقاومت و تحمل زنان به شهادت‌ها در كربلا، درس ديگرنهضت بود. اوج اين صبوري و پايداري در رفتار و روحيات «زينب كبري» جلوه‌گر بود.
ـ پيام رساني: افشاگري‌هاي زنان و دختران كاروان كربلا، چه در اسارت و چه دربازگشت به مدينه، نشانة پاسداري از خون شهدا بود. بانوان در خطبه‌ها و در گفت‌و گوهاي‌پراكنده خويش كه به تناسب زمان و مكان بود، امويان را نشانه گرفتند.
حضور زنان در همراهي بعضي انبيا و پيامبر خاتم و نهضت عظيم عاشورا نشان‌مي‌دهد كه اين حضور مي‌تواند بار عاطفي را در اين گونه حركت‌ها افزايش دهد، ضمن‌اين كه در پيام رساني در ادامه حركت نيز مؤثر بوده‌اند.
پرستاري: رسيدگي به بيماران و مداواي مجروحان از نقش‌هاي ديگر زنان درجبهه‌ها از جمله عاشوراست. نقش پرستاري و مراقبت حضرت زينب از امام سجاد از اين‌نمونه‌هاست.
مديريت: بروز صحنه‌هاي دشوار و بحراني، استعداد افراد را شكوفا مي‌سازد. نقش‌حضرت زينب در نهضت عاشورا و سرپرستي كاروان اُسرا، درس مديريت در شرايط‌بحران را مي‌آموزد. وي مجموعة بازمانده را براي اهداف نهضت هدايت كرد و با هر اقدام‌خنثي كنندة نتايج عاشورا از سوي دشمن مقابله نمود و نقش آنان را خنثي كرد.
ـ حفظ ارزش‌ها: درس ديگر زنان قهرمان در كربلا، حفظ ارزش‌هاي ديني واعتراض به هتك حُرمت خاندان نبوت و رعايت عفاف و حجاب در برابر چشم‌هاي آلوده‌است. زنان اهل‌بيت با آن‌كه اسير بودند و لباس‌ها و خيمه‌هايشان غارت شده بود و با وضع‌نامطلوب در معرض ديد تماشاچيان بودند؛ اما اعتراض‌كنان بر حفظ عفاف تأكيدمي‌كردند. ام كلثوم در كوفه فرياد كشيد: «آيا شرم نمي‌كنيد براي تماشاي اهل‌بيت پيامبرجمع شده‌ايد؟»
وقتي هم كه در كوفه در خانه‌اي بازداشت بودند، زينب اجازه نداد جز كنيزان، كسي‌وارد خانه شوند. در سخنراني خود در كاخ يزيد نيز به شهر به شهر گرداندن بانوان‌اعتراض‌كرد.
تغيير ماهيت اسارت: اسارت را به آزادي بخشي تبديل كردند و در قالب اسارت به‌اسيران واقعي درس آزادگي دادند.
ـ عمق بخشيدن به بعد عاطفي و تراژديك كربلا: گريه‌ها، شيون‌ها، عزاداري برشهدا و تحريك عواطف مردم به ماجراي كربلا عمق بخشيد و بر احساسات نيز تأثيرگذاشت و از اين رهگذر ماندگارتر شد.
